ਗੁਰੂਦੁਆਰਾ ਪਤਾਲਪੁਰੀ ਸਾਹਿਬ
1644 ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਅਤੇ 1661 ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਹਰਿਰਾਇ ਜੀ ਦਾ ਇੱਥੇ ਸਸਕਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਗੁਰੂ ਹਰਿਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ ਦੀਆਂ ਅਸਥੀਆਂ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਲਿਆਂਦੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ ਅਤੇ 1664 ਵਿੱਚ ਇੱਥੇ ਵਿਸਰਜਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਇਹ ਗੁਰਦੁਆਰਾ 1 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਵਰਗ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਪਲਾਟ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਨੇੜੇ ਹੀ ਇੱਕ ਲੰਗਰ ਹਾਲ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਹੈ। ਟਾਇਲਟ ਅਤੇ ਸ਼ਾਵਰ ਸੁਵਿਧਾਵਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਤਲਾਅ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਨਦੀ ਦੇ ਕੰਢੇ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਲਈ ਫੁੱਟਬ੍ਰਿਜ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਕਾਰ ਪਾਰਕਿੰਗ ਲਈ ਕਾਫੀ ਥਾਂ ਉਪਲਬਧ ਹੈ। ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਮੁੱਖ ਇਮਾਰਤ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਪਾਸੇ ਤੋਂ ਹੈ। ਗਾਰਡਨ ਅਤੇ ਲਿਵਿੰਗ ਰੂਮ ਮੁੱਖ ਇਮਾਰਤ ਦੇ ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ ਸਥਿਤ ਹਨ।
ਪਤਾਲਪੁਰੀ ਸਾਹਿਬ, ਇਹ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਤਲੁਜ ਦਰਿਆ ਦੇ ਕੰਢੇ ਕੀਰਤਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਹੈ। ਮੁੱਖ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦਾ ਦਰਸ਼ਨ ਮੰਡਪ ਵਿਸ਼ਾਲ ਹੈ। ਇਹ ਲਗਭਗ 150×80 ਫੁੱਟ ਚੌੜਾ ਹੈ। ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਮੰਡਪ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੰਗਮਰਮਰ ਦੀ ਪਾਲਕੀ ਵਿੱਚ ਸੁਸ਼ੋਭਿਤ ਹਨ। ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਪਰਿਕਰਮਾ ਦਾ ਰਸਤਾ ਹੈ।
ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਤਾਲਪੁਰੀ ਸਾਹਿਬ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਹਰਿਦੁਆਰ ਅਤੇ ਕਾਸ਼ੀ ਵਾਂਗ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਮ੍ਰਿਤਕ ਮੈਂਬਰ ਦੀਆਂ ਅਸਥੀਆਂ ਪ੍ਰਵਾਹ ਕਰਨ ਲਈ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੀਰਥ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਤਾਲਪੁਰੀ ਸਾਹਿਬ 25 ਏਕੜ ਵਿੱਚ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਲੰਗਰ ਹਾਲ, ਇੱਕ ਗੈਸਟ ਹਾਊਸ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 150 ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਮਰੇ, ਦਸ ਹਾਲ ਅਤੇ ਦਫ਼ਤਰ ਬਣੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਅਹਾਤੇ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਲਈ ਇੱਕ ਝੀਲ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਹੋਰ ਨੇੜੇ ਵਾਲੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ
- ਗੁਰੂਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਤੀਰ ਸਾਹਿਬ- 1.7km
- ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਚੁਬਾਚਾ ਸਾਹਿਬ- 1.8km
- ਗੁਰੂਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਸ਼ੀਸ਼ ਮਹਿਲ ਸਾਹਿਬ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਸਤਵੀਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਅਠਵਿਨ - 1.9km
- ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਤਖ਼ਤ ਕੋਟ ਸਾਹਿਬ - 2.0km
- ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਬਾ ਗੁਰਦਿਤਾ ਜੀ - 2.3km
- ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਚਰਨ ਕਮਲ ਸਾਹਿਬ - 2.0km