ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਫਤਹਿਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ
ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਫਤਹਿਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਫਤਹਿਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਸਰਹਿੰਦ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 5 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਅਤੇ ਪਟਿਆਲਾ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 40 ਤੋਂ 50 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਹੈ। ਪਟਿਆਲੇ ਦਾ ਅਧਾਰ ਹੋਣਾ ਅਤੇ ਇੱਥੇ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨਾ ਆਦਰਸ਼ ਹੋਵੇਗਾ।
ਇਤਿਹਾਸ: ਫ਼ਤਹਿਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਖਾਲਸਾ ਸਥਾਪਿਤ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ, ਮੁਗਲ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਉਭਾਰ ਤੋਂ ਖੁਸ਼ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਉਹ ਹਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਇਸਲਾਮ ਕਬੂਲ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ਅਤੇ ਇਸਲਾਮ ਕਬੂਲ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਗਈਆਂ। ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਸਿੱਖ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਵਿੱਚ ਜਾਂਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਸਿੱਖ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕਿ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸ ਮੁਸੀਬਤ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਣਾ ਪਿਆ ਸੀ। ਖਾਲਸਾ ਕੌਮ ਨੇ ਆਪਣੀ ਧਰਤੀ ਅਤੇ ਸਵੈਮਾਣ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣ ਲਈ ਮੁਗਲਾਂ ਨਾਲ ਕਈ ਜੰਗਾਂ ਲੜੀਆਂ। ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਲੜੇ ਗਏ ਅਜਿਹੇ ਇੱਕ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਪਰਿਵਾਰ ਹੰਗਾਮੇ ਵਿੱਚ ਖਿੱਲਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਮਾਤਾ ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੋ ਪੁੱਤਰ ਫਤਿਹ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਜ਼ੋਰਾਵਰ ਸਿੰਘ ਵਿਛੜ ਗਏ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਆਪਣੇ ਪੋਤਰਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹੈ, ਉਹ ਜਲਦੀ ਹੀ ਆਪਣੇ ਰਸੋਈਏ ਦੁਆਰਾ ਧੋਖਾ ਦੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮੁਗਲਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਫੜ ਲਿਆ। ਜਦੋਂ ਮੁਗਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸਲਾਮ ਧਰਮ ਅਪਣਾਉਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਜਿੰਦਾ ਇੱਟਾਂ ਮਾਰਨ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਬਦਕਿਸਮਤੀ ਨਾਲ, ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਨਿਹਚਾ ਛੱਡਣ ਨਾਲੋਂ ਮੌਤ ਨੂੰ ਚੁਣਿਆ। ਮੈਂ ਇੱਥੋਂ ਦੋ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸੁਣੀਆਂ। ਇੱਕ ਇਹ ਕਿ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਜਿੰਦਾ ਇੱਟ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਦੂਜਾ, ਇੱਟਾਂ ਦੀ ਕੰਧ ਢਹਿ ਗਈ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜਿੰਦਾ ਇੱਟ ਨਹੀਂ ਮਾਰਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਸੀ ਇਸ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇੰਨੀ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ (ਉਹ 9 ਅਤੇ 7 ਸਾਲ ਦੇ ਸਨ) ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਲੋਕ ਇੱਥੇ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਦੇਣ ਅਤੇ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਲੈਣ ਲਈ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।
ਸਰਹਿੰਦ, ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਫਤਿਹਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ, ਤੁਸੀਂ ਇਹਨਾਂ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ:
ਹਵਾਈ ਰਾਹੀਂ: ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਫਤਿਹਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ (IXC) ਹੈ। ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਤੁਸੀਂ ਟੈਕਸੀ ਕਿਰਾਏ ‘ਤੇ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹੋ ਜਾਂ ਸਰਹਿੰਦ ਲਈ ਬੱਸ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹੋ, ਜੋ ਕਿ ਲਗਭਗ 40 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਹੈ।
ਰੇਲਗੱਡੀ ਰਾਹੀਂ: ਸਰਹਿੰਦ ਜੰਕਸ਼ਨ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਫਤਹਿਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਰੇਲ ਗੱਡੀਆਂ ਸਰਹਿੰਦ ਨੂੰ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਜਿਵੇਂ ਦਿੱਲੀ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਅਤੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਨਾਲ ਜੋੜਦੀਆਂ ਹਨ। ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਤੋਂ, ਤੁਸੀਂ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਟੈਕਸੀ ਜਾਂ ਆਟੋ-ਰਿਕਸ਼ਾ ਕਿਰਾਏ ‘ਤੇ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹੋ, ਜੋ ਕਿ ਲਗਭਗ 3-4 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ‘ਤੇ ਹੈ।
ਸੜਕ ਦੁਆਰਾ: ਸਰਹਿੰਦ ਸੜਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਬੱਸ ਜਾਂ ਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਉੱਥੇ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਤੋਂ ਆ ਰਹੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ-ਦਿੱਲੀ ਹਾਈਵੇ (NH5) ਲੈ ਸਕਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਸਰਹਿੰਦ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਲਗਭਗ 50 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੱਕ ਗੱਡੀ ਚਲਾ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਆ ਰਹੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ NH44 ਲੈ ਸਕਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਸਰਹਿੰਦ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਲਗਭਗ 250 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੱਕ ਗੱਡੀ ਚਲਾ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਤੋਂ ਆ ਰਹੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ NH54 ਲੈ ਸਕਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਸਰਹਿੰਦ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਲਗਭਗ 190 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੱਕ ਗੱਡੀ ਚਲਾ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਇੱਕ ਵਾਰ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਸਰਹਿੰਦ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਫਤਿਹਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਸਥਾਨਕ ਚਿੰਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰੋ।
ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਫਤਹਿਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਇਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਛੋਟੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ (ਪੁੱਤਰਾਂ) ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਇਤਿਹਾਸਕ ਮਹੱਤਵ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਸਥਾਨ ਦੀ ਪਵਿੱਤਰਤਾ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰੋ ਅਤੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਵਿੱਚ ਮਨਾਏ ਗਏ ਕਿਸੇ ਖਾਸ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਜਾਂ ਰੀਤੀ-ਰਿਵਾਜਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰੋ।
ਹੋਰ ਨਜ਼ਦੀਕ ਦੇ ਗੁਰੂਦੁਆਰੇ
- ਗੁਰੂਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਬਿਬਨ ਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ - 650m
- ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਜੋਤੀ ਸਰੂਪ ਸਾਹਿਬ - 2.1km
- ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਬਾ ਮੋਤੀ ਰਾਮ ਮਹਿਰਾ - 600m
- ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨੌਲੱਖਾ ਸਾਹਿਬ (9ਵੀਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ) - 18.7km
- ਗੁਰੂਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਸ਼ੀਸ਼ ਗੰਜ ਸ਼ਹੀਦਾਂ - 850m
- ਗੁਰੂਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਛੇਵੀ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਸਾਹਿਬ - 1.0km