ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਅਚਲ ਸਾਹਿਬ, ਬਟਾਲਾ ਨੇੜੇ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਪਾਵਨ ਸਥਾਨ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਚਰਨ ਛੋਹ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ।

ਗੁਰੂਦੁਆਰਾ ਕੋੜ੍ਹੀਵਾਲਾ ਘਾਟ ਸਾਹਿਬ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਤੀਜੀ ਉਦਾਸੀ (1514 ਇਸਵੀ) ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਸ਼ਰਣ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ, ਪਰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਇੱਕ ਕੋੜ੍ਹੀ ਦੇ ਝੋੰਪੜੀ ਵਿੱਚ ਰਾਤ ਬਿਤਾਈ ਤੇ ਕੀਰਤਨ ਕੀਤਾ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਬਖ਼ਸ਼ਿਸ਼ ਨਾਲ, ਕੋੜ੍ਹੀ ਨੇ ਨੇੜਲੇ ਸਰੋਵਰ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਹ ਚੰਗਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਹ ਦੇਖ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀ ਮਾਫੀ ਮੰਗਣ ਆਏ, ਤੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇੱਥੇ ਯਾਤਰੀਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਰਾਮ ਗ੍ਰਹਿ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ। ਅੱਜ ਇਹ ਗੁਰੂਦੁਆਰਾ ਇਸ ਪਵਿੱਤਰ ਥਾਂ ‘ਤੇ ਸਥਾਪਿਤ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਕਾਰ ਸੇਵਾ ਸੰਸਥਾ ਵੱਲੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਪੁਰਬ ਅਤੇ ਵਿਸਾਖੀ ਬੜੀ ਸ਼ਰਧਾ ਨਾਲ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਗੁਰੂਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਕੰਧ ਸਾਹਿਬ, ਬਟਾਲਾ, ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਵਿਆਹ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਝੁਕੀ ਹੋਈ ਕੰਧ ਕੋਲ ਬਿਠਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਗਿਰਨ ਵਾਲੀ ਸੀ। ਪਰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਬਚਨ ਉਚਾਰਿਆ, “ਇਹ ਕੰਧ ਸਦੀਆਂ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਡਿੱਗੇਗੀ।” ਅੱਜ ਵੀ ਇਹ ਕੰਧ ਗੁਰੁਦੁਆਰੇ ਅੰਦਰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ, ਜੋ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਬਾਣੀ ਦੀ ਗਵਾਹੀ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।

ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਆਪਣੀ ਦੂਜੀ ਉਦਾਸੀ ਦੌਰਾਨ ਬਿਦਰ ਪਹੁੰਚੇ, ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜਲਾਲੁਦਿਨ ਅਤੇ ਯਾਕੂਬ ਅਲੀ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਮੌਜੂਦਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਨਕ ਝੀਰਾ ਸਾਹਿਬ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ‘ਤੇ ਵਾਸ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਸਮੇਂ, ਬਿਦਰ ‘ਚ ਪੀਣ ਯੋਗ ਪਾਣੀ ਦੀ ਭਾਰੀ ਘਾਟ ਸੀ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਦਇਆ ਭਾਵ ਨਾਲ ਪਹਾੜੀ ‘ਤੇ ਚਰਨ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪਥਰ ਹਟਾਇਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਠੰਢੇ ਤੇ ਮਿੱਠੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਚਮਤਕਾਰੀ ਝਰਨਾ ਨਿਕਲ ਪਿਆ। ਇਸ ਝਰਨੇ ਨੂੰ “ਨਾਨਕ ਝੀਰਾ” ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਵਿੱਚ “ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਕੁੰਡ” ਅਤੇ “ਗੁਰੂ ਕਾ ਲੰਗਰ” ਸਥਾਪਿਤ ਹਨ, ਜਿੱਥੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਮੁਫ਼ਤ ਭੋਜਨ ਸੇਵਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।