Manish Kumar

ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਸਾਹਿਬ – ਲਖਨਊ ਲਖਨਊ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਸਾਹਿਬ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਲਖਨਊ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਤੋਂ 4 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ‘ਤੇ, ਯਾਹੀਆਗੰਜ ਦੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਹੈ। ਯਾਹੀਆਗੰਜ ਬਾਜ਼ਾਰ ਲਖਨਊ ਦਾ ਆਮ ਵਪਾਰੀ, ਪਟਾਕਿਆਂ, ਰੈਡੀਮੇਡ, ਹੌਜ਼ਰੀ, ਉੱਨ ਅਤੇ ਭਾਂਡਿਆਂ ਦਾ ਥੋਕ ਬਾਜ਼ਾਰ ਹੈ। ਪੂਰਵਾਂਚਲ ਦੇ ਦਸ

ਗੁਰੂਦੁਆਰਾ ਸੀਸ ਗੰਜ ਸਾਹਿਬ ਨੌਵੇਂ ਸਿੱਖ ਗੁਰੂ, ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦਾ ਮੁਗਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੇ ਹੁਕਮ ‘ਤੇ 24 ਨਵੰਬਰ 1675 ਨੂੰ ਇੱਥੇ ਸਿਰ ਕਲਮ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਚੌਗਿਰਦਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਲਿਆਂਦਾ ਜਾ ਸਕੇ, ਇਸ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਇੱਕ

ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਜ਼ਫਰਨਾਮਾ ਸਾਹਿਬ ਬਠਿੰਡੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਪਿੰਡ ਕਾਂਗੜ ਕਿਸੇ ਸਮੇਂ ਛੇਵੇਂ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਦੇ ਚੇਲੇ ਹਿੰਦੂ ਜ਼ਿਮੀਦਾਰ ਰਾਏ ਜੋਧ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਸੀ। ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਦੁਆਰਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਖਸ਼ਿਆ ਪਵਿੱਤਰ ਖੰਜਰ ਅੱਜ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵੰਸ਼ਜਾਂ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਹ ਪਿੰਡ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਜ਼ਫ਼ਰਨਾਮਾ ਸਾਹਿਬ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਹੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ

ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮੱਟਨ ਸਾਹਿਬ ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਤੀਜੀ ਉਦਾਸੀ (ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਯਾਤਰਾ, ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਯਾਤਰਾ) ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਉਹ ਮਾਨਸਰੋਵਰ, ਤਿੱਬਤ, ਚੀਨ, ਲੱਦਾਖ, ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਗਏ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ, ਅਨੰਤਨਾਗ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਘਾਟੀ ਦੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਮੱਟਨ ਪਹੁੰਚੇ। ਮੱਟਨ ਵਿਖੇ, ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ। ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦੇ ਵਿਦਵਾਨ

ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਤਰਨ ਤਾਰਨ ਸ੍ਰੀ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਤਰਨਤਾਰਨ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਤਰਨਤਾਰਨ ਸਾਹਿਬ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਤਰਨਤਾਰਨ ਸਾਹਿਬ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਿੱਖ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਿੱਖਾਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਧਾਰਮਿਕ ਮਹੱਤਤਾ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਇੱਕ ਅਮੀਰ ਇਤਿਹਾਸ ਹੈ। ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੀ

ਗੁਰੂਦੁਆਰਾ ਦੁਖ ਨਿਵਾਰਨ ਸਾਹਿਬ ਪਟਿਆਲਾ, ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸ਼ਹਿਰ ਹੁਣ ਫੂਡ ਸਟਰੀਟ ਅਤੇ ਸ਼ਾਪਿੰਗ ਸਟ੍ਰੀਟਾਂ ਨਾਲ ਗੂੰਜ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਅਸਤ ਗਲੀਆਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਥਿਤ ਹੈ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦੂਖ ਨਿਵਾਰਨ ਸਾਹਿਬ। ਇਤਿਹਾਸ: ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਨੌਵੇਂ ਗੁਰੂ, ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੇ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ‘ਤੇ ਇੱਥੇ ਰੁਕਿਆ ਸੀ। ਪਿੰਡ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਾਰ ਇੱਕ

ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਹੇਮਕੁੰਟ ਸਾਹਿਬ ਹੇਮਕੁੰਟ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਵਰਣਨ ਸਕੰਦਪੁਰਾਣ ਵਿੱਚ ਵਰਣਿਤ ਬਦਰੀਕਾਸ਼ਰਮ ਮਹਾਤਮਿਆ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹੈ। ਕਈ ਵਿਦਵਾਨ ਹੇਮਕੁੰਟ ਦੀ ਖੋਜ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਦੱਸਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਕੁਝ ਵਿਦਵਾਨ ਪਟਿਆਲਾ ਰਾਜ ਘਰਾਣੇ ਦੇ ਇੱਕ ਮੈਂਬਰ ਦੁਆਰਾ 1920 ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਖੋਜ ਨੂੰ ਦੱਸਦੇ ਹਨ। 1935 ਵਿੱਚ ਇਸ ਅਸਥਾਨ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਹੇਮਕੁੰਟ ਸਾਹਿਬ ਵਜੋਂ ਹੋਈ।