ਗੁਰੂਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ, ਕੰਗਣਪੁਰ ਜਿਲਾ-ਕਸੂਰ
ਗੁਰੂਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ, ਕੰਗਣਪੁਰ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਗੁਰੂਦੁਆਰਾ ਮਾਲ ਜੀ ਸਾਹਿਬ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਤਾ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਪਹਿਲੇ ਸਿੱਖ ਗੁਰੂ, ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਸਥਾਨਕ ਰਿਵਾਇਤਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਅਤੇ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਇੱਕ ਵਾਰ ਇਸ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਆਏ ਸਨ। ਪਰ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਚੰਗਾ ਵਰਤਾਵ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸੇਵਾ–ਸੰਭਾਲ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਪਿੰਡ ਛੱਡਦੇ ਸਮੇਂ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਸੀਸ ਦਿੱਤੀ, “ਵੱਸਦੇ ਰਹੋ,” ਅਰਥਾਤ ਤੁਸੀਂ ਇੱਥੇ ਹੀ ਵੱਸਦੇ ਰਹੋ ਅਤੇ ਸੁਖੀ ਰਹੋ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਨੇੜਲੇ ਪਿੰਡ ਮਾਣਕ ਡੇਕੇ (ਮਾਣਕ ਡੇਕੀ) ਦਾ ਰੁਖ ਕੀਤਾ, ਜਿੱਥੇ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਸਤਿਕਾਰ ਨਾਲ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ।
ਮਾਣਕ ਡੇਕੇ ਤੋਂ ਰਵਾਨਾ ਹੁੰਦੇ ਸਮੇਂ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਉੱਜੜ ਜਾਓ,” ਅਰਥਾਤ ਤੁਸੀਂ ਵਿਖਰ ਜਾਓ। ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਹੈਰਾਨ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਤੋਂ ਇਸ ਅਸੀਸ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਿਆ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਸਮਝਾਇਆ ਕਿ ਉਹ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਕੰਗਣਪੁਰ ਦੇ ਅਣਸ਼ਿਸ਼ਟ ਅਤੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਸੁਭਾਅ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਇਕੱਠੇ ਹੀ ਰਹਿਣ ਤਾਂ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨਕਾਰਾਤਮਕਤਾ ਦੂਰ–ਦੂਰ ਨਾ ਫੈਲੇ, ਜਦਕਿ ਮਾਣਕ ਡੇਕੇ ਦੇ ਗੁਣਵਾਨ ਲੋਕ ਵਿਖਰ ਕੇ ਆਪਣੀ ਭਲਾਈ ਅਤੇ ਨੇਕੀ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਫੈਲਾ ਸਕਣ।
ਮੌਜੂਦਾ ਗੁਰੂਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਸਨ 1939 ਵਿੱਚ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਗੁਰੂਦੁਆਰਾ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਧਾਰਮਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਰਿਹਾ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਹਰ ਬਿਕਰਮੀ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਤਾਰੀਖ ਨੂੰ ਇੱਥੇ ਸੰਗਤ ਇਕੱਠੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਹਰ ਸਾਲ ਮਾਰਚ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਧਾਰਮਿਕ ਮੇਲਾ ਵੀ ਲੱਗਦਾ ਸੀ। ਪਰ ਅਗਸਤ–ਸਤੰਬਰ 1947 ਦੀ ਵੰਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਗੁਰੂਦੁਆਰਾ ਵੀਰਾਨ ਹੋ ਗਿਆ। ਅੱਜ ਵੀ ਇਸ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਚੰਗੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਪਰ ਨਿਯਮਿਤ ਸੇਵਾ–ਸੰਭਾਲ ਅਤੇ ਸਰਗਰਮ ਧਾਰਮਿਕ ਦੀਵਾਨਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ।
ਗੁਰੂਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ, ਕੰਗਣਪੁਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਲਈ ਢੁੱਕਵੇਂ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਵੈਧ ਵੀਜ਼ੇ ਦੇ ਬਿਨਾਂ ਇੱਥੇ ਪਹੁੰਚਣਾ ਆਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਹੇਠਾਂ ਸੰਭਾਵਿਤ ਯਾਤਰਾ ਦੇ ਸਾਧਨ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਯਾਤਰਾ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਸਮੇਂ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਸੜਕ ਰਾਹੀਂ (ਕਾਰ ਜਾਂ ਟੈਕਸੀ): ਜੇ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਕਾਰ ਹੈ ਜਾਂ ਤੁਸੀਂ ਟੈਕਸੀ ਲੈਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਸੜਕ ਰਾਹੀਂ ਗੁਰੂਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ, ਕੰਗਣਪੁਰ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਵਿੱਚ GPS ਜਾਂ ਮੈਪ ਐਪ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ “Kanganpur, Kasur District, Pakistan” ਦਰਜ ਕਰੋ ਅਤੇ ਸਿੱਧਾ ਰਸਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰੋ।
ਰੇਲ ਰਾਹੀਂ: ਕੰਗਣਪੁਰ ਪਿੰਡ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਨੇੜਲੇ ਵੱਡੇ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਕਸੂਰ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ (KSF) ਹੈ। ਵਧੀਆ ਰੇਲ ਸੰਪਰਕ ਲਈ ਲਾਹੌਰ ਜੰਕਸ਼ਨ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ (LHR) ਵੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਅੰਦਰ ਆਪਣੇ ਸਥਾਨ ਤੋਂ ਕਸੂਰ ਜਾਂ ਲਾਹੌਰ ਤੱਕ ਟ੍ਰੇਨ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਉੱਥੋਂ ਬਾਅਦ ਕੰਗਣਪੁਰ ਪਿੰਡ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਸਥਾਨਕ ਬੱਸ ਜਾਂ ਟੈਕਸੀ ਉਪਲਬਧ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕਸੂਰ ਜਾਂ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਬੱਸ ਅੱਡਿਆਂ ਤੋਂ ਕੰਗਣਪੁਰ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਬੱਸਾਂ ਆਮ ਤੌਰ ’ਤੇ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਬੱਸ ਰਾਹੀਂ: ਕਸੂਰ ਜਾਂ ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ ਕੰਗਣਪੁਰ ਨੂੰ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਥਾਨਕ ਬੱਸਾਂ ਚੱਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਕੰਗਣਪੁਰ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੁਰੂਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਤੱਕ ਜਾਣ ਲਈ ਟੈਕਸੀ ਜਾਂ ਰਿਕਸ਼ਾ ਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਹਵਾਈ ਰਾਹੀਂ: ਸਭ ਤੋਂ ਨੇੜਲਾ ਵੱਡਾ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਅੱਲਾਮਾ ਇਕਬਾਲ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ, ਲਾਹੌਰ (LHE) ਹੈ, ਜੋ ਕੰਗਣਪੁਰ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 60–70 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਤੋਂ ਟੈਕਸੀ ਜਾਂ ਰਾਈਡ–ਸ਼ੇਅਰਿੰਗ ਸੇਵਾ ਰਾਹੀਂ ਕੰਗਣਪੁਰ ਪਹੁੰਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸੜਕ ਰਾਹੀਂ ਇਹ ਯਾਤਰਾ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਅਤੇ ਸੜਕ ਦੀ ਹਾਲਤ ਅਨੁਸਾਰ ਕਰੀਬ 90 ਤੋਂ 120 ਮਿੰਟ ਲੈ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯਾਤਰਾ ਜਾਣਕਾਰੀ: ਯਾਤਰਾ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੇ ਸਥਾਨ ਅਨੁਸਾਰ ਆਵਾਜਾਈ ਦੇ ਸਾਧਨਾਂ ਅਤੇ ਸਮਾਂ–ਸਾਰਣੀ ਦੀ ਜਾਂਚ ਜ਼ਰੂਰ ਕਰੋ। ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਲਈ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਵੀਜ਼ਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਤੀਰਥ ਯਾਤਰਾ ਦਾ ਸਪਸ਼ਟ ਉਦੇਸ਼ ਦਰਜ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਯਾਤਰਾ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਉੱਚਾਯੋਗ ਅਤੇ ਸੰਬੰਧਤ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਤਾਜ਼ਾ ਨਿਯਮਾਂ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਲਾਂ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲੈਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਹੋਰ ਨੇੜੇ ਵਾਲੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ
- ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਝਾੜੀ ਸਾਹਿਬ - 120.0 km
