ਸ਼੍ਰੀ ਅਚਲ ਸਾਹਿਬ ਗੁਰੂਦੁਆਰਾ, ਜੋ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਬਟਾਲਾ ਨੇੜੇ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਪਾਵਨ ਹਾਜ਼ਰੀ ਨਾਲ ਧੰਨ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸਤਿਕਾਰਯੋਗ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਇਹ ਪਵਿੱਤਰ ਥਾਂ ਸਿੱਖ ਸਮੁਦਾਇ ਲਈ ਗਹਿਰੀ ਆਤਮਕ ਮਹੱਤਾ ਰੱਖਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਇੱਥੇ ਆਏ ਸਨ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਚਰਨਾਂ ਦੀ ਛੋਹ ਨਾਲ ਇਸ ਸਥਾਨ ਨੂੰ ਪਵਿੱਤਰ ਕੀਤਾ।

ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਦਰੱਖਤ ਦਿੱਸਦਾ ਹੈ ਜੋ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਦਿਵ੍ਯ ਹਾਜ਼ਰੀ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਵਿੱਤਰ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਕੀੱਕਰ ਦਾ ਦਰੱਖਤ ਲਗਾਇਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਸੰਗਤ ਨੇ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਇਹ ਦਰੱਖਤ ਕੰਡਿਆਂ ਵਾਲਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਥਾਂ ਕੋਈ ਫਲਦਾਰ ਦਰੱਖਤ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਤੱਦ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਇਹ ਦਰੱਖਤ ਸਾਲ ਭਰ ਫਲ ਦੇਵੇਗਾ। ਰਿਵਾਇਤ ਅਨੁਸਾਰ ਕੀੱਕਰ ਦਾ ਇਹ ਦਰੱਖਤ ਚਮਤਕਾਰਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਬੇਰੀ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਗਿਆ ਅਤੇ ਅੱਜ ਵੀ ਇਸ ‘ਤੇ ਬੇਰ ਲੱਗਦੇ ਹਨ।

ਇਸ ਗੁਰੂਦੁਆਰੇ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਛੇਵੇਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਹਾਜ਼ਰੀ ਕਾਰਨ ਵੀ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਇੱਥੇ ਬਾਬਾ ਗੁਰਦਿੱਤਾ ਜੀ ਦੇ ਵਿਆਹ ਸਮੇਂ ਠਹਿਰੇ ਸਨ ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ਸਥਾਨ ਹੋਰ ਵੀ ਪਵਿੱਤਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਗੁਰੂਦੁਆਰੇ ਦੇ ਨੇੜੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਅਚਲੇਸ਼ਵਰ ਮੰਦਰ ਸਥਿਤ ਹੈ ਜੋ ਭਗਵਾਨ ਗਣੇਸ਼ ਜੀ ਦੇ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ। ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਕਿਸਮ ਦਾ ਇਹ ਇਕੱਲਾ ਮੰਦਰ ਹੈ ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਗੁਰੂਦੁਆਰੇ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਸਥਾਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।