ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨੰਗਲੀ ਸਾਹਿਬ, ਦ੍ਰੁੰਗਲੀ ਨਾਲ਼ੇ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਸੁਹਣੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸਥਿਤ, ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਅਤੇ ਆਦਰਯੋਗ ਸਿੱਖ ਤੀਰਥ ਸਥਾਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਪੁੰਛ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 4 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਸਥਿਤ ਇਹ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਦੇ ਸੰਗਤ ਲਈ ਇਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਆਧਿਆਤਮਿਕ ਕੇਂਦਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮੌਜੂਦਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਰਿਸਰ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਦੀਵਾਨ ਹਾਲ, ਲੰਗਰ ਹਾਲ ਅਤੇ ਲਗਭਗ 70 ਰਹਾਇਸ਼ੀ ਕਮਰੇ ਹਨ, ਜਿੱਥੇ ਦੂਰੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਯਾਤਰੀਆਂ ਲਈ ਟਿਕਾਣੇ ਦੀ ਪੂਰੀ ਸੁਵਿਧਾ ਹੈ।

ਇਸ ਪਵਿੱਤਰ ਸਥਾਨ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1803 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਠਾਕੁਰ ਭਾਈ ਮੇਲਾ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਜੋ ਸੰਤ ਭਾਈ ਫੇਰੂ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਚੌਥੇ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਸਨ। 1814 ਵਿੱਚ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਪਵਿੱਤਰਤਾ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਏ। ਸਨਮਾਨ ਵਜੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਲਈ ਇੱਕ ਜਾਗੀਰ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ 1823 ਵਿੱਚ ਇਸਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਲਈ ਚਾਰ ਪਿੰਡ ਭੇਂਟ ਕੀਤੇ।

1947 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਦਰਦਨਾਕ ਘਟਨਾ ਵਾਪਰੀ, ਜਦੋਂ ਸਰਹੱਦ ਪਾਰ ਤੋਂ ਆਏ ਕਬਾਇਲੀ ਹਮਲਾਵਰਾਂ ਨੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੀ ਮੂਲ ਇਮਾਰਤ ਨੂੰ ਅੱਗ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ। ਪਰ ਸਥਾਨਕ ਸੰਗਤ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਅਤੇ ਭਗਤੀ ਨਾਲ, ਮਹੰਤ ਬਚਿਤਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦਾ ਮੁੜ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੋਂ ਇਹ ਸਥਾਨ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਆਸਥਾ ਦਾ ਇੱਕ ਚਮਕਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।

ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨੰਗਲੀ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ 24 ਘੰਟੇ ਲੰਗਰ ਚਲਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹਰ ਧਰਮ, ਜਾਤ ਅਤੇ ਵਰਗ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਮੁਫ਼ਤ ਰਹਾਇਸ਼ ਦੀ ਸੁਵਿਧਾ ਉਪਲਬਧ ਹੈ। ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਅਰਦਾਸ ਅਤੇ ਪਾਠ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਹਰ ਐਤਵਾਰ ਵੱਡਾ ਦੀਵਾਨ ਲੱਗਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਨੇੜਲੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਅਤੇ ਪਿੰਡਾਂ ਤੋਂ ਸੈਂਕੜੇ ਸੰਗਤ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਬੈਸਾਖੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਰੌਣਕਮਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਦੇਸ਼-ਵਿਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਯਾਤਰੀ ਖ਼ਾਲਸੇ ਦੇ ਜਨਮ ਦਿਵਸ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਕੀਰਤਨ, ਅਰਦਾਸ ਅਤੇ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਲੈਣ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।

ਸ਼ਾਂਤ ਮਾਹੌਲ, ਠੰਡੀ ਹਵਾਵਾਂ ਅਤੇ ਆਧਿਆਤਮਿਕ ਵਾਤਾਵਰਨ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨੰਗਲੀ ਸਾਹਿਬ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਮਨ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਸੁਕੂਨ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਸਿੱਖ ਵਿਰਾਸਤ ਅਤੇ ਪਰੰਪਰਾ ਨਾਲ ਡੂੰਘਾ ਨਾਤਾ ਜੋੜਦਾ ਹੈ।