ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਟਾਹਲੀ ਸਾਹਿਬ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੰਤੋਖਸਰ ਸਾਹਿਬ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ, ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਪਵਿੱਤਰ ਸਥਾਨ ਪੰਜਵੇਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਥੇ ਮੌਜੂਦ ਸਰੋਵਰ ਦਾ ਨਾਂ ਸੰਤੋਖਸਰ ਹੈ, ਜੋ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿੱਚ ਖੁਦਾਈ ਹੋਇਆ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਸਰੋਵਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

1564 ਵਿੱਚ, ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਜੀ ਦੇ ਹੁਕਮ ‘ਤੇ ਭਾਈ ਜੇਠਾ ਜੀ (ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਜੀ ਬਣੇ) ਨੇ ਪਵਿੱਤਰ ਸਰੋਵਰ ਦੀ ਖੁਦਾਈ ਲਈ ਇਹ ਥਾਂ ਚੁਣੀ। ਖੁਦਾਈ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਇੱਕ ਯੋਗੀ ਨਾਲ ਹੋਈ ਜੋ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਇੱਥੇ ਸਿਮਰਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਉਸ ਯੋਗੀ ਨੇ ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਸੰਤਾਖਾ ਦੱਸਿਆ ਅਤੇ ਮੁਕਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਕੇ ਸਦੀਵੀ ਆਰਾਮ ਲਈ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਉਸ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਸਰੋਵਰ ਦਾ ਨਾਂ ਸੰਤੋਖਸਰ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ।

ਭਾਈ ਜੇਠਾ ਜੀ ਨੂੰ ਜਲਦੀ ਗੋਇੰਦਵਾਲ ਵਾਪਸ ਬੁਲਾ ਲਿਆ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਖੁਦਾਈ ਅਧੂਰੀ ਰਹਿ ਗਈ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਸੰਤੋਖਸਰ ਅਤੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਸਰੋਵਰ ਦੀ ਖੁਦਾਈ ਦਾ ਕੰਮ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਕਾਰਜ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਬਾਬਾ ਬੁੱਢਾ ਜੀ ਨੂੰ ਸੌਂਪੀ ਗਈ ਅਤੇ ਸੰਤੋਖਸਰ 1587-89 ਵਿੱਚ ਪੂਰਾ ਹੋਇਆ।

18ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਉਥਲ-ਪੁਥਲ ਭਰੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਰੋਵਰ ਅਣਗੌਲੇਪਨ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਗਿਆ। 1824 ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਨਹਿਰੀ ਚੈਨਲ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ, ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਹ ਗਾਦ ਨਾਲ ਰੁਕ ਗਿਆ ਅਤੇ ਸਰੋਵਰ ਕੂੜੇ ਦੇ ਢੇਰ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋ ਗਿਆ। 1903 ਵਿੱਚ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੀ ਮਿਊਂਸਪਲ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਸਿਹਤ ਲਈ ਖਤਰਾ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ, ਪਰ ਸੰਗਤਾਂ ਦੀ ਅਟੱਲ ਸ਼ਰਧਾ ਨਾਲ ਇਹ ਮੁੜ ਜੀਵੰਤ ਹੋਇਆ। ਆਖ਼ਰਕਾਰ, 1919 ਵਿੱਚ ਭਾਈ ਸ਼ਾਮ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਭਾਈ ਗੁਰਮੁਖ ਸਿੰਘ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਕਾਰ ਸੇਵਾ ਰਾਹੀਂ ਸੰਤੋਖਸਰ ਦੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਫਾਈ ਕੀਤੀ ਗਈ।