ਗੁਰੂਦੁਆਰਾ ਬੀੜ ਬਾਬਾ ਬੁੱਢਾ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਉਹ ਪਵਿੱਤਰ ਸਥਾਨ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਬਾਬਾ ਬੁੱਢਾ ਜੀ ਨੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਸੇਵਾ, ਸਿਮਰਨ ਅਤੇ ਸੰਗਤ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਦਾ ਕਾਰਜ ਕੀਤਾ। ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਕਿ ਮੁਗਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਅਕਬਰ ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਜੀ ਦੀ ਉੱਚੀ ਸੋਚ ਅਤੇ ਆਦਰਸ਼ਕ ਜੀਵਨ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਗੋਇੰਦਵਾਲ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਦੌਰਾਨ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਜੀਵਨ-ਮਾਰਗ ਨੇ ਅਕਬਰ ਨੂੰ ਐਨਾ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਸਨੇ ਪਿੰਡ ਝੱਬਾਲ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਭੇਟ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦੇ ਦਿੱਤੀ।

ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਇਸ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਸੇਵਾ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਬਾਬਾ ਬੁੱਢਾ ਜੀ ਨੂੰ ਸੌਂਪੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਇਹ ਸਥਾਨ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਜੰਗਲ ਵਾਂਗ ਸੀ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਇਸਨੂੰ ‘ਬੀੜ’ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਬਾਬਾ ਬੁੱਢਾ ਜੀ ਇੱਥੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹੋਏ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੀ ਸੇਵਾ, ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਅਤੇ ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਗੁਰਬਾਣੀ, ਗੁਰਮੁਖੀ ਤੇ ਗੁਰਮਤ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸਾਦਗੀ, ਸੇਵਾ ਅਤੇ ਸਮਰਪਣ ਕਾਰਨ ਇਹ ਥਾਂ ‘ਬੀੜ ਬਾਬਾ ਬੁੱਢਾ ਜੀ’ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋ ਗਈ।

1594 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਮਾਤਾ ਗੰਗਾ ਜੀ ਬਾਬਾ ਬੁੱਢਾ ਜੀ ਲਈ ਮਿੱਸੀ ਰੋਟੀ ਬਣਾਕੇ ਲੈ ਕੇ ਆਈਆਂ। ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੇ ਸਨੇਹ ਨਾਲ ਇਹ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦ ਸਵੀਕਾਰਿਆ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਗੰਗਾ ਜੀ ਨੂੰ ਸੁੱਚੇ ਮਨ ਨਾਲ ਸੰਤਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦੀ ਅਰਦਾਸ ਬਖ਼ਸ਼ੀ। ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਗੰਗਾ ਦੇ ਘਰ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ।

ਇਸ ਚਮਤਕਾਰੀ ਬਰਕਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੰਗਤਾਂ ਨੇ ਵੀ ਆਪਣੀਆਂ ਮਨੋਕਾਮਨਾਵਾਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਲਈ ਇਸ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਅਰਦਾਸਾਂ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਅੱਜ ਵੀ ਗੁਰਸਿੱਖ ਇੱਥੇ ਸੰਤਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਅਤੇ ਸੁੱਖ-ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਈ ਬੇਨਤੀ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕੜ੍ਹਾ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦ ਭੇਟ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਮਾਤਾ ਗੰਗਾ ਜੀ ਦੇ ਇਸ ਪਵਿੱਤਰ ਆਗਮਨ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ 20, 21 ਅਤੇ 22 ਅੱਸੂ ਨੂੰ ਬੀੜ ਬਾਬਾ ਬੁੱਢਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਸਲਾਨਾ ਜੋੜ ਮੇਲਾ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਸੰਕਰਾਂਤ ਦਾ ਸਮਾਗਮ ਵੀ ਵੱਡੇ ਸਤਿਕਾਰ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।